تماس از ساعت ۸ صبح الی ۱۲ شب
تماس با تلفن ثابت از تمام کشور 9099071613
رادیوبیولوژی چیست؟
"سامانه صدای مشاور تحصیلی"
مشاوره دهنده تخصصی
برای تماس با مشاورین ما تنها با تلفن ثابت و بدون گرفتن کد، با شماره 9099071613 تماس بگیرید.
تماس از 8 صبح تا 12 شب
حتی ایام تعطیل
رادیوبیولوژی چیست؟
رادیوبیولوژی شاخه ای از علوم تجربی است که به مطالعه آثار و ارزیابی فرایندهای اندرکنش پرتوها (یونیزان و غیر یونیزان) با سیستم های زنده می پردازد.
قبل از اینکه به بیان مفاهیم رادیوبیولوژِی بپردازم لازم می دانم که گزیده ای در مورد پرتوهای یونیزان و نیز ساختارهای زیستی بیاورم تا مطالب آینده برای خواننده ملموس تر گردد.
پرتوهای یونیزان و اندرکنش آنها با سلول
بیناب الکترومغناطیس را می توان خانواده ای از پرتو ها در گستره ای از طول موج ها و انرژی های متفاوت تصور کرد . بخش پر انرژی این گستره پرتوهای گاما و ایکس است که توانائی تغییر ماده را داراست. مواد رادیواکتیو نیز این دسته پرتوها را از خود ساطع می کنند. این مواد علاوه بر تابش فوتون هایی با انرژی های در حد گاما و ایکس می توانند ذراتی مثل آلفا و نوترون نیز از خود ساطع کنند. این ذرات به چند دسته تقسیم می شوند و هر کدام به گونه ای متفاوت بر ماده تاثیر می گذارند:
1- ذرات یونیزان مستقیم: ذراتی باردار که به واسطه انرژی جنبشی بالای خود پس از برخورد با هدف ایجاد یون می کنند.
2- ذرات یونیزان غیر مستقیم: ذرات فاقد بار که پس از برخورد با ماده با ایجاد ذرات باردار ثانویه توانایی ایجاد یون دارند
3- پرتوهای یونیزان: پرتوهای ایکس و گاما که به طور غیر مستقیم باعث ایجاد یونیزاسیون می شوند.
پدیده های ناشی از برخورد پرتو های یونیزان با ماده:
1- فوتو الکتریک: پرتو با الکترونی که در بند هسته اتم است موجب می شود که تمام انرژی فوتون به الکترون منتقل می شود و آن را از تاثیر هسته برهاند.
2- پدیده کامپتون: برخورد پرتو پر انرژی با الکترون های مدارهای بیرونی باعث انتقال بخشی از انرژی به صورت انرژی جنبشی به الکترون هدف می شود و خود با انرژی hν و طول موج بلدتر λ پراکنده می گردد.
3- پدیده جفت زایی: در صورتی که فوتون باانرژی کافی از کنار هسته اتم عبور کند، فوتون به دو الکترون با بارهای مثبت و منفی تبدیل می گردد.
در سلول های زنده 70 تا 80 درصد سلول آب است لذا اکثر صدمات از برخورد غیر مستقیم پرتو با مولکولهای آب ناشی میشوند. با جذب انرژی پرتو در مولکولهای آب، جفت یون H2O+ و H2O- تولید میشود. با یونیزه شدن H2O یون H2O+ و از شکار الکترون آزاد توسط مولکول آب یون H2O- بوجود میآید. این یون ها بسیار ناپایدار بوده به یون جدید و رادیکال آزاد تجزیه میشوند.
H2O- ® H0 + OH-
H2O+ ® H+ + OH0
رادیکال های آزاد عوامل شیمیایی بسیار فعالند که باعث واکنش های شیمیایی متنوع میشوند. به عنوان مثال کسر مهمی از آسیب های پرتوی وارده به DNA به دلیل رادیکال های آزاد ناشی از آب (به طور قابل ملاحظه ای رادیکال OH0 ) به وجود می آید.
در سلول ها پرتو (منظور پرتوهای یونیزان است)می تواند غشای بیولوژیک را از طریق تغییر سیالیت ، یونیزه کردن فسفولیپدها و گلیکوزیدهای غشایی متأثر کند. تغییر نفوذپذیری غشای لیزوزوم های سلول مرگ آور خواهد بود. پروتئین ها می توانند پس از تابش پرتو حتی تخریب شوند و پیوندهای کووالان آن ها شکسته شود و یا پس از یونیزه شدن با DNA پیوندهای متقاطع(cross link) بدهند.
تابش های یونیزان قدرت تغییر بازهای آلی نوکلئوتیدها، تغییر بخش قندی مولکول DNA و شکستن مولکول DNA را دارند. در صورتی که پرتوهای یونیزان ستون قند– فسفات یک رشته از مولکول 2 رشته ای DNA را برش دهند یک شکستگی تک رشته ای یا SSB خواهیم داشت و در صورتی که در یک زمان هر دو رشته را برش دهد و یا 2 برش تک رشته ای با فاصله حداکثر 12 جفت باز کنار هم ایجاد کند، شکستگی 2 رشته ای یا DSB به وقوع می پیوندد. DNA حاوی اطلاعات لازم برای ساز و کار سلولی است لذا در صورت آسیب دیدن این مولکول حیات سلول به خطر می افتد. اما همین آثار مخرب در صورتی که سلول های سرطانی را از بین ببرند، بسیار مفید هستند و برای ادامه حیات بسیار حیاتی به نظر می رسند!
لینک های مرتبط
موضوعات سایت
صدای مشاور تحصیلی
مرکز مشاوره تحصیلی آموزشی و تلفنی
مشاوره تخصصی درتمامی زمینه های/ کنکورسراسری/ بدون کنکور/آزمون کارشناسی ارشد/ آزمون دکتری / تیزهوشان / نمونه دولتی / تحصیل در خارج/نظام مهندسی / دانشگاه آزاد / دانشگاه پیام نور / دانشگاه غیرانتفاعی /9099071613
تمامی حقوق این وبسایت محفوظ بوده و متعلق به سامانه مشاوره تحصیلی میباشد.
طراحی سایت و بهینه سازی توسط شرکت طراحی پرتو
نرخ مشاوره %30 ارزانتر از بقیه
سوالات و نظرات خود را با ما درمیان بگذارید
سوالات کاربران