حذف کنکور و سردرگمی داوطلبان

رویداد هیجان آور کنکور، هر ساله فکر میلیون‌ها ایرانی علاوه بر داوطلبان را به خود مشغول می‌کند و خواه ناخواه زندگی داوطلبان و خانواده‌هایشان را به ویژه در ماه‌های آخر به حاشیه خود می‌کشد و دستخوش تحولاتی می‌کند

سامانه صدای مشاور به نقل از  گزارش خبرنگار «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، صحبت از کنکور که می‌شود، همیشه یکی از بحث‌های داغ، استرس و نگرانی‌های ناشی از کنکور است که از یک سو داوطلبان و خانواده‌هایشان را درگیر خود کرده و از سویی بازار داغی برای مشاوران ایجاد می‌کند. کافی است جستجوی کوچک در اینترنت بکنید تا ببینید که چه تعداد مقاله و مطلب و ... درباره استرس کنکور و راه‌های کنترل آن نوشته شده است.

همه این استرس‌ها در طی سال‌ها به امری طبیعی تبدیل شده و هر کس به نحوی با آن کنار می‌آید؛ اما ایراد کار از آن‌جایی شروع می‌شود که اختلاف نظر بین مسئولان و عدم اتخاذ یک تصمیم واحد، هیزم به آتش استرس داوطلبان می‌ریزد و آن را شعله‌ورتر می‌کند. داوطلبانی که در حال گذراندن دوره دبیرستان خود هستند و نمی‌دانند که باید خود را برای کنکور آماده کنند یا امتحانات نهایی مدرسه.

مسیر پر پیچ و خم حذف کنکور و نحوه اجرای آن شاید برای این‌گونه افراد به همان سادگی که مسئولان از آن سخن می‌گویند، نباشد.

قانون اولیه حذف کنکور از سال 86 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد که بر اساس این قانون، کنکور باید در تمامی مقاطع تا سال اول برنامه پنجم توسعه حذف و سوابق تحصیلی جایگزین آن می‌شد، اما این قانون به گفته رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی مشکلاتی داشت که سبب شده بررسی‌های بیشتری روی آن انجام بگیرد و کلیات قانون جدیدی برای حذف کنکور در مجلس تصویب شود.

این در حالی بود که برخی از مسئولان آموزش و پرورش تاکید بر اجرای قانون حذف کنکور و به تعویق نیفتادن آن داشتند. در این میان اظهارنظرهای متفاوتی از سوی مسئولان آموزش و پرورش، سازمان سنجش، مجلس شورای اسلامی و دیگر نهادهای مرتبط با موضوع مطرح شد.

در این باره نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با بیان اینکه قبل از توجه به کنکور، باید نظام هدایت تحصیلی دانش‌آموزان را ساماندهی کنیم، می‌گوید: در بحث کنکور دو نگاه متفاوت وجود دارد که یکی از آنها اصالت را به کنکور می‌دهد، به این معنا که این روش مناسب‌ترین و بهترین روش برای گزینش افراد برای صندلی‌های دانشگاه است و اگر این روند دارای اشکالاتی است، باید آن را رفع کرد؛ اما اصل و مهم‌ترین راه گزینش دانشجو باید از طریق کنکور باشد که برخی از کارشناسان سازمان سنجش و آموزش عالی مدعی این موضوع هستند.

وی می‌افزاید: از سوی دیگر نگاه دیگری نیز به کنکور وجود دارد که اصالت پذیرش در دانشگاه را به سوابق تحصیلی دانش‌آموزان می‌دهد و مدعی است اگر اشکالاتی وجود دارد باید آن‌ها را رفع کنیم، اما برای گزینش در دانشگاه‌ها باید سوابق تحصیلی دارای بیشترین امتیاز باشد که این دو نوع نگاه در سه دهه گذشته روبروی هم قرار گرفته‌اند.

وی با بیان اینکه به عنوان یک کارشناس آموزش و پرورش معتقدم آسیب‌های کنکور به روش فعلی بیش از محاسن آن است، می‌گوید: محاسن شیوه گزینش دانشجو بر اساس سوابق تحصیلی بیش از معایب آن است.

به گفته دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، آسیب‌های اقتصادی موضوع دیگری است که از آزمون سراسری نشات گرفته و در حال حاضر کنکور را به "صنعت کنکور" تبدیل کرده است و به تعبیر کارشناسان، "مافیای کنکور" در کشور شکل گرفته است.

وی می‌افزاید: مافیای کنکور با گردش مالی میلیاردی، فرآیند آموزش و پرورش را متاثر کرده است، چرا که به علت توان مالی بالا در همه جا مداخله و کیف دانش‌آموزان را سنگین و با استفاده از روش‌های آشکار و پنهان، کتاب‌های خود را وارد کیف دانش‌آموزان می‌کنند که همه این اتفاقات در سایه قدرت مالی رخ داده است.

نوید ادهم با اشاره به برخی از آسیب‌های کنکور، اظهار کرد: مشهودترین آسیب کنکور که مورد نقد کارشناسان آموزش و پرورش قرار گرفته است، استرس‌هایی است که به دانش‌آموزان و سلامت و امنیت روانی آن‌ها و به تبع به خانواده وارد می‌کند و موج این آسیب‌پذیری روانی و به هم ریختن بهداشت روانی دانش‌آموزان نه تنها در دوره پیش دانشگاهی و دبیرستان که در سال‌های اخیر متاسفانه به دوره راهنمایی و ابتدایی نیز کشیده شده است.

وی گفت: تعیین تکلیف سرنوشت تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان با یک امتحان چند ساعته و محدود که پیش از محتوا، سرعت و مهارت تست‌زنی بر آن حاکم است، هیچ توجیه علمی و کارشناسی ندارد.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش افزود: ضمن آنکه آموزش و پرورش رقابت برای رشته‌های خاص دانشگاه‌ها را می‌پذیرد و معتقد است که باید برای آن فرمول‌هایی را پیدا کنیم، همانطور که در سایر کشورها روش‌های مختلفی برای رشته‌های پر رقابت دانشگاه‌ها پیدا کرده‌اند.

وی خاطر نشان کرد: نقدی که مدعیان کنکور مطرح می‌کنند، این است که آموزش و پرورش آمادگی ارائه سوابق تحصیلی را ندارد، این در حالیست که این آمادگی بارها از سوی وزیر آموزش و پرورش و معاونان مختلف وزارتخانه اعلام شده است. همچنین این مدعیان مطرح می‌کنند که سوابق تحصیلی، قدرت تفکیک و تمیز را ندارند، در حالی که روش‌های علمی و کارشناسی برای این موضوع وجود دارد که از نمرات موجود برای تفکیک دانش‌آموزان استفاده کنند.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش ادامه داد: برخی از آمار و ارقامی که درباره نمرات برتر برخی از رشته‌ها اعلام می‌شود "اشتباه" است. به عنوان مثال عنوان می‌شود 15 هزار معدل 20 وجود دارد که متقاضی یک رشته هستند، در حالی که چنین نیست و در یک تحلیل به عدد 70 رسیدیم، نه 15 هزار. بنابراین همچنان که امروز رشته‌های دانشگاهی متناسب با سهمیه مناطق بومی اعمال می‌شوند، مدل‌های علمی برای سوابق تحصیلی نیز وجود دارد.

 

اما و اگرهایی درباره حذف کنکور

از سوی دیگر عرفی رییس مرکز سنجش آموزش وپرورش نیز با تاکید بر نقش مستقیم آموزش و پرورش در سنجش دانشجو، می‌گوید: قانون حذف کنکور به صورت غیرمستقیم می‌گوید که سنجش با آموزش و پرورش است؛ چراکه وقتی می‌گوید سابقه تحصیلی جایگزین کنکور شود، یک پیام پنهانش این است که باید امکانات نیروی انسانی و منابع مورد نظر را داشته باشید تا این مسابقه به صددرصد برسد، لذا کاری که اکنون سازمان سنجش انجام می‌دهد را به نوعی وزارت آموزش‌وپرورش باید انجام دهد، به عبارتی سنجش برعهده آموزش و پرورش است، اما متاسفانه این صراحت‌ها در قانون نبوده و بعد هم پیگیری چندانی در این زمینه صورت نگرفته و همه ‌نظرها و رویه‌ها به تصمیم‌گیری کارگروه موکول شده است.

عرفی با بیان اینکه آموزش وپرورش برای حدود یک میلیون و 160هزاردانش آموز در خردادماه 91 امتحانات نهایی برگزار کرده است، گفت: وقتی گفته می‌شود سابقه تحصیلی، باید این تعداد ضربدر سه شود و این امر برای هر سه پایه دوره متوسطه باید اعمال شود، لذا باید برای حدود سه‌میلیون و 480هزار دانش‌آموز امتحانات نهایی برگزار شود که امکانات و منابع خودش را می‌طلبد.

رییس مرکز سنجش آموزش و پرورش با بیان اینکه منابع کنونی پاسخگوی برگزاری این میزان امتحان نهایی نیست، اظهار کرد: در حال حاضر برای هر 25 دانش‌آموز یک مراقب در امتحان نهایی لازم است و برای تصحیح 50 تا 100 ورقه امتحانی یک نفر مصحح می‌خواهیم؛ همچنین یک تشکیلات علمی نیز نیاز داریم تا بتواند امتحانات نهایی را در سطح کیفی‌تر برگزار کند.

وی گفت: نکته جالب در این است که رییس سازمانی که قرار است با تصمیم کارگروه، ماده قانون حذف کنکور و بخشی از وظایفش منحل شود، خودش دبیر این کار گروه است. ما نمی‌گوییم آقایان موضع دارند، اما عملا این قانون شاید از جهات مختلف برای آن‌ها قابل هضم نباشد.

عرفی درباره آسیب شناسی اصلی قانون حذف کنکور خاطرنشان کرد: تعیین سقف بدون کار کارشناسی، در نظر نگرفتن ساختار، منابع و نیروی انسانی با وجود اینکه در قانون به آن اشاره شده، اما هیچ‌گونه اقدامی از طرف مجلس و دولت صورت نگرفته که اینها بخشی از این آسیب‌هاست.

رییس مرکز سنجش آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه آموزش و پرورش تابع مصوبات کارگروه قانون حذف کنکور است، اذعان کرد: هرچند که ممکن است بسیاری از تصمیماتی که در کارگروه گرفته می‌شود، مطابق نظر و خواسته ما نباشد یا نظر مخالف داشته باشیم، اما با توجه به اینکه چهار عضو از پنج عضو کارگروه قانون حذف کنکور از آموزش عالی هستند، هر آنچه می‌گویند تصویب می‌شود و ما هم اجرا می‌کنیم.

وی درباره بحثی که در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس مطرح است نیز توضیح داد: بحث این است که قانون مصوب سال 86 به حذف کنکور منجر نشده است و سوابق تحصیلی داوطلبان را به طور کامل در پذیرش دانشجو لحاظ نمی‌کند و آموزش و پرورش هم این موضوع را تأیید می‌کند که این قانون به علت رفع‌نشدن نواقص از سوی کارگروه قانون حذف کنکور نتوانسته به صورت جامع، سوابق تحصیلی داوطلبان را در پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها لحاظ کند. البته فرایند کار تعریف شده و حتی اگر قانون قبلی اصلاحات پیشنهادی آموزش و پرورش را لحاظ کند قابلیت این را دارد که بتواند در یک دوره زمانی معین به طور کلی به حذف کنکور منجر شود و این دغدغه دانش‌آموزان، خانواده‌ها و آموزش و پرورش را برطرف کند.

عرفی بیان کرد: آن چه کمیسیون آموزش مجلس و سازمان سنجش دنبال می‌کنند و به پیشنهاد آموزش و پرورش هم نزدیک است، این است که ظرف مدت پنج‌سال به طور کامل سابقه تحصیلی جایگزین کنکور شود و اعضای کارگروه قانون حذف کنکور هم متوازن شوند تا تصمیم‌گیری‌ها متعادل‌تر شود.