چگونه در کودکان انگیزه مطالعه ایجاد کنیم

مطالعه يکي از عوامل مؤثر براي شکوفايي استعداد‏هاي با لقوه انساني براي رسيدن به کمال است در پرتو مطالعه انسان مي تواند با عقايد و افکار گذشتگان  آشنا شود و راه خير و صلاح را از راه  فساد تشخيص  دهد.  مطالعه عامل موثري براي جلوگيري از تک بعدي  فکر کردن است و زمينه  پرورش استعدادهاي  بشر را در ابعاد  مختلف فراهم  مي کند و يکي از ارکان توسعه و پيشرفت هر کشوري مي باشد عادت به مطالعه مستمر و مفيد بخصوص براي جوانان يک نياز اساسي در آموزش و پرورش کشور است و لازم است اولياء دانش آموزان و مسئولين دبيرستانها و دستاندرکاران  نظام  تعليم  و تربيت  با هدف به هنگام  کردن اطلاعات  خود آشنايي با يافته‏هاي پژوهشي محققان و متخصصان در اين امر مهم اقدام نمايند. يافتن راهي مناسب براي آموزش اولياء با شيوه‏هاي تخصصي و  وادار کردن دانش آموزان به مطالعه کتب غير درسي امري ضروري به نظر مي رسد.

الف ـ ويژگي هاي فردي مانند هوش و استعداد دانش آموزان , وضعيت جسماني و خصوصيات اخلاقي آنها به ميزان زياد در برانگيختن دانش آموزان به مطالعه كتب غير درسي موثر است.

ب ـ آگاهي خانواده و افزايش اطلاعات و بالابردن سطح علمي آنها از طريق مسئولين و دست‏اندركاران تعليم و تربيت مخصوصاً از طريق جلسات انجمن اولياء و مربيان ، رفتار و کردارو اخلاق پدر و مادر، شغل آنها و وضعيت اقتصادي به ميزان زياد در برانگيختن دانش آموزان به مطالعه غير درسي موثر است.

ج ـ عوامل فرهنگي مانند مديران مدارس، معلمين ، کتابخانه‏ها، سالن مطالعه, مساجد و مبلغين مذهبي در برانگيختن دانش آموزان به مطالعه کتب غير درسي مؤثر هستند. حجم زياد كتب درسي به ميزان خيلي زياد عامل موثر در كاهش انگيزه دانش آموزان به مطالعه كتب درسي است هر يك از مدارس بايد داراي كتابخانه خوب و مجهز به كتب مناسب باشد . كتابدار خوب و علاقه‏مند, سالن مطالعه , برنامه منظم كتابخانه نقش بسيار مؤثري در ايجاد زمينه به مطالعه كتب غير درسي در بين دانش آموزان دارد. معلم در اجرای برنامه در خلال دروس ،در ایجاد عادت به مطالعه،خواندن را به عنوان وسیله ای برای افزایش آگاهی و گسترش مهارت در زمینه ی دروس مختلف،به کودک معرفی می کند تا کودک به مطالعه ترغیب شود. این مسئله منجر به درک بهتر و آموختن بهتر دروس می شود.

توجه معلم به کتابهای جانبی این آگاهی را به کودک می دهد که یادگرفتن فقط منحصر به کتابهای درسی و معلم و کلاس درس نمی شود ،بلکه چیزهایی بیش از اینها می توان آموخت .استفاده از این روش باعث می شود که کودک برای برآورده شدن این نیاز راهی کتابخانه شود. معلماني كه دانش آموزان را به امور تحقيقاتي وپژوهشي تشويق مي‌كنند باعث مراجعه بيشتر دانش آموزان به كتاب و مطالعه مي‌شوند.

کتابخانه در راستای جذب دانش آموزان به کتابخانه  و زمینه سازی گرایش دانش آموزان به کتاب و کتابخوانی می تواند فعالیتهایی را انجام دهد .حال به معرفی چندی از این فعالیتها می پردازیم:

1. داستان گویی و کتابخوانی

2. معرفی کتابخانه به کودکان و آگاه ساختن آنان که چگونه به موجودی کتابخانه و آنچه نیاز دارند ،دسترسی پیدا کنند .این امر منجر به کاهش اضطراب از ورود و استفاده از کتابخانه می انجامد. 

3. معرفی کتاب :معرفی کتابهای مناسب و مفید جدید متناسب با موضوعات درسی . 

4. برگزاری جلساتی با پدیدآورندگان کتاب چون نویسندگان ،تصویرگران ،ناشران و... .

5. نمایشگاه کتاب :برپایی نمایشگاه کتاب به مناسبتهای مختلفی چون هفته معلم ،روز جهانی

کودک،روز دانش آموز،هفته کتاب می تواند باعث ایجاد علاقه وعادت به مطالعه در افراد شود. این نمایشگاه به دو صورت نمایشگاه کلاسی که فقط مختص به یک کلاس می باشد ودیگری نمایشگاه موضوعی که کتابهای مربوط به یک موضوع خاص نمایش داده می شود ،می توان انجام گیرد.

6. بحث و گفتگو درباره کتاب و برپایی جلسات نقد کتاب ،همچنین بحث درباره فیلم هایی که بر اساس کتابها ساخته شده اند. 

7. بازی و مسابقات مربوط به کتاب:برگزاری مسابقات مختلف و طرح سؤالاتی از کتابهای خاص در مناسبتهای مختلف. 

8.  روزهای خاص و برنامه های آن:در نظر گرفتن زنگی به نام ساعت مطالعه در مدارس ویا برپایی بعضی از کلاسها در محیط کتابخانه و تقویت این امر می تواند در ایجاد عادت به مطالعه در دانش آموزان بسیار مفید باشد. 

9. نمایش فیلم ،اسلاید،نوارهای ویدئویی ،نمایش عروسکی و اجرای نمایشنامه،طراحی و کاردستی،مجالس شب شعر و کارگاههای ادبی. 

10. ترویج فرهنگ هدیه و یادگاری دادن کتاب در روزهای جشن تولد و اعیاد.

 د ـ پديده‏هاي اجتماعي مانند بيکاري ، اعتياد، تبعيضات ، اجراي قوانين ، درعدم و رسيدگي به كتابخانه‏هاي عمومي شهرستان و غني سازي مخازن كتابخانه‏ها با كتب جديد و علمي روزباعث برانگيخته شدن  دانش آموزان به مطالعه کتب غير در سي می باشد

نتیجه گیری

کتابخانه آموزشگاهی نقش مهمی در ایجاد عادت به مطالعه در دانش آموزان دارد، بهمین دلیل باید آن را به عنوان یکی از بخشهای مهم آموزشگاه در نظر گرفت و تلاش در جهت پویا نگهداشتن  آن کرد. بايد فرهنگ كتاب وكتاب‌خواني بين دانش آموزان و والدين آن‌ها نهادينه شود.
به امید روزی که همه ی آموزشگاهها دارای یک کتابخانه مجهز و پویا باشند.