خصوصیات اخلاقی یک مشاور

مشاوره وراهنمايي درفرايند زندگي انسان از كاربرد بالايي برخوردار است. هرفرد درزندگي خويش همواره با مشكلات مادي، روحي ورواني مواجه است. فايق آمدن برمشكلات ورفع موانع ازطريق تلاش وجديت او همراه با تفكر وتحليل درست از مسايل مبتلابه زندگي ومشورت با اهل فن وتجربه وراهنمايي فرد مطمئن ودلسوز مقدور خواهد بود.

بنابر اين، افزون برتلاش فردي، شخص ديگري به عنوان مشاور نيز مي تواند درحل مشكلات او كمك كند؛ شكي نيست كه چنين شخصي بايد از ويژگي ها وصفات درستي برخوردار باشد تا بتواند به عنوان مشاورر موفق ومورد اطمينان دربخشهاي مختلف زندگاني انسان به فعاليت خويش بپردازد. با بررسي تاريخي به اين نتيجه مي رسيم كه پيامبران راستين به عنوان مشاوران وراهنمايان واقعي درطول تاريخ بشريت بوده اند. آنان صفات كامل مشاوران واقعي  را داشته اند. قرآن كريم اخلاق پيامبر اسلام‹ ص› را اينگونه معرفي مي كند: «وانك لعلي خلق عظيم» ( قلم، 4 )؛ تو برنيكو خلقي عظيم آراسته اي.

نگارنده دراين تحقيق به ويژگي هاي اخلاقي مشاور مي پردازد وچند نمونه ي مهم وزير بناي آن را بيشتر مورد بررسي قرار مي دهد ودرصدد پاسخ به اين سؤال است كه ويژگي هاي اخلاقي يك مشاور چيست؟ به عبارت ديگر يك مشاور از چه ويژگي هاي اخلاقي بايد برخوردار باشد؟
اهميت وضرورت

ويژگي هاي اخلاقي مشاور از دوجهت ضرورت دارد كه مورد بررسي قرار گيرد:

1- تأثير ويژگي هاي اخلاقي درفرايند مشاوره ؛ درزندگي پر پيج وخم دنيايي معاصر ونا تواني ومحدوديت انسان دردستيابي به تمام امكانات واطلاعات كمي وكيفي، نقش راهنمايي ومشاوره ازبرجستگي خاصي برخوردار است لذا انسان جهت رفع احتياجات وبرآوردن نيازهاي روحي وجسماني خود نياز به مشاوره وراهنمايي دارد. امروزه حوزه‌ي كاري اين رشته بسيار وسيع گرديده ودركارهاي مختلف كاربرد پيدا نموده است. ودر بسيار ي از موارد يك امر حياتي وسرنوشت ساز است. اگر مشاور توانايي وويژگي هايي نداشته باشد ازعهده چنين امر خطيري بر نخواهد آمد به همين جهت لازم است، كساني متصدي چنين كار مهمي ‌گردند كه ازجهات مختلف قابل قبول باشند به عبارت ديگر مشاور داراي صلاحيت وخصوصيتي باشد كه پاسخگوي مراجعين خود باشد درغير آن مشكلات آنان حل نخواهد شد. بنا براين اگر كسي از ويژگي هاي اخلاقي وعلمي مناسب ولازم برخوردار باشد، امر مشاوره اي او نيز به موفقيت به پايان خواهد رسيد درغير آن مشاور موفق نخواهد بود.

2- كسب اطمينان ورضايت مراجعين ؛ اگر مشاور از ويژگي هاي درست وپسنديده اي برخوردار نباشد هيچ كسي به او مرا جعه نمي كنند وبه راحتي رازها ومشكلات خود را كه ارتباط بامسايل ذهني ودروني او دارد افشا نخواهند كرد به همين جهت تا كسي اطمينان كامل از مشاور پيدا نكند مشكلات اساسي وحقايق دروني خود را مطرح نخواهند كرد ودست به خود افشاي نمي زنند.

وقتي فضايي صميمي ومطمئن بين مراجع ومشاوربه وجودنيايد نتيجه ي مطلوب وقابل قبولي درحل مسايل به دست نمي آيد. يكي از عوامل موفقيت دراين زمينه برخوداري مشاور از صفات وويژگي هايي است كه از طريق آن مي توان مراجعين كسب رضايت واطمينان حاصل نموده به راحتي دغدغه ها ومسايل خودرا ابراز دارند.

براين اساس ضرورت دارد مهمترين صفات و ويژگي هاي اخلاقي مشاوران را بر شمرد تا آنان درپهنه ي وسيع حوزه ي كاري خود درصدد دستيابي به آن اوصاف وخصايص با شند. درنهايت بتوانند مشاوران موفق در ميان مردم باشند.
مفاهيم

قبل از پرداختن به ويژگي هاي اخلاقي  مشاور به نظرمي رسد كه اشاره  به مفهوم ويژگي ها ، مشاور واخلاق گردد. اگرچه منظور بررسي كامل آن نيست بلكه هدف روشن شدن واژه ها وجهت دهي به تحقيق است. مثلاهدف از ويژگي ها در اينجا صفات اخلاقي است نه ويژگي هاي ديگر انسان.

ويژگي ها : دراين تحقيق، منظور آن صفات وخصايص است كه براي يك مشاور درفرايند مشاوره لازم است. كسي كه متصدي اين امور است از خصوصيات ذاتي وصفات كه به واسطه تجربه وتحصيل به دست مي آيد وبراي يك مشاور لازم است، برخوردار باشد. اگر آن ويژگي ها در وجود انسان نهفته است تلاش شود تا آن را به فعليت رسانده و به كار بگيرد واگر از محيط بيروني به دست مي آيد درصدد دستيابي به آن باشد. منظور ويژگي هاي اخلاقي آن صفات ورفتارهاي پسنديده اي است كه مشاور با يد دارا باشد ودربرخورد با مراجع به كار بگيرد.

مشاور: درشرايط فعلي حوزه ي كاري مشاور مختلف است و با توجه با آن مفهوم گيري مي گردد. در رابطه با مشاور مدارس گفته است: « مشاور پس از معلم، بهترين ركن برنامه هاي راهنمايي است ، وچون معمولا از صلاحيت علمي وتخصصي لازم برخوردار است ، درحل مشكلات دانش آموزان نقش تعيين كننده دارد» (نيكزاد و مهر آرا،1378، 70 ) بنا براين مشاور كسي است كه از تخصص لازم وصفات كافي برخوردار باشد.

اخلاق: اخلاق جمع خُلق وغيرازعلم اخلاق است ومي توان آن راموضوع علم اخلاق دانست چون به صفات انسان تعلق دارد. (بناري، 1379، 169 ) منظور از ويژگي هاي اخلاقي دراينجا آن صفات و رفتارهايي است كه يك مشاور دربرخورد با مراجعان خود داشته باشد.
پيشنه ي تاريخي

مشاوره وراهنمايي به صورت عملي وغير كلاسيك به درازاي عمر انسان قدمت دارد. درآن زمان فرزندان انسان از پدران شان به صورت غير عمد راهنمايي لازم را فرا مي گرفتند. پاره اي ازويژگيهاي شخصيتي انسان كه در ذاتش به وديعت نهاده شده ازابتداي موجوديت او همرا بوده است اگر چه پاره اي ديگر توسط محيط وپيشرفت علم وتجربه كسب مي شود.